WTA 2015-1

De Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde (NVVK) en de Vereniging tot Bevordering der Tandheelkundige Gezondheid voor Gehandicapten (VBTGG) hebben in 2013 de NVVk/VBTGG werkgroep 'autismevriendelijke tandheelkunde' ingesteld. De werkgroep heeft als belangrijkste taak met initiatieven te komen om de tandheelkundige zorg voor mensen met een autismespectrumstoornis (ASS), met/zonder verstandelijke beperking, een (forse) impuls te geven. The Dutch Association of Paediatric Dentistry (NVVK) and the The Dutch Society for Special Care Dentistry (VBTGG) installed in 2013 the NVVK / VBTGG working group 'autism friendly dentistry'. The working group has as main task to come with initiatives to give the dental care for people with autism spectrum disorder (ASD), with / without intellectual, disabilities a (substantial) boost.

De onderzoeken in dit proefschrift richten zich op de ontwikkeling en behandeling van kinderen met ASS en een VB. Het proefschrift bestaat uit de volgende drie delen: 1) de gedrags-kenmerken van kinderen met ASS en een VB, 2) de effectiviteit van vroegtijdige gedragstherapie (VGT), en 3) de condities vereist voor effectieve VGT.
In het eerste deel laten studies zien dat kinderen met ASS en een VB ernstig beperkt zijn op diverse ontwikkelingsgebieden. Dit kan hun ontwikkeling negatief beïnvloeden. De resultaten van twee studies laten zien dat kinderen met ASS en een VB moeite hebben met het begrijpen van de intenties van anderen tijdens imitatie en non-verbale communicatie. In de volgende twee studies was er aandacht voor gedragsflexibiliteit, zoals gemeten met de Behavioral Flexibility Rating Scale (BFRS-r).
We gebruikten de BFRS-r bij kinderen met ASS en een VB. We vonden ondermeer dat een hogere ontwikkelingsleeftijd en een hogere mate van ASS samenhangen met meer problemen ten aanzien van gedragsflexibiliteit. De laatste studie van deel I laat zien dat gedragsproblemen meer bijdragen aan opvoe-dingsstress dan de diagnose van het kind of de ontwikkelingsachterstand. De meta-analyse en de twee interventiestudies opgenomen in deel II van dit proefschrift bieden aanvullend bewijs voor de effectiviteit van VGT. In deel III laat een kosten-batenanalyse zien dat de geschatte lange termijn-besparingen groter zijn dan de kosten van de behandeling.

Probleemstelling: Uit zelfrapportage van mensen met autisme, informatie van ouders en/of partners als ook uit klinische ervaring komen aanwijzingen naar voren dat sensorische informatiever-werkingsproblemen frequent voorkomen. Deze problemen kunnen het dagelijks leven en adaptief functioneren belemmeren. Systematisch navraag doen naar deze problemen is vooralsnog geen gemeengoed, zeker bij adolescenten en volwassenen. Gezien de bijgestelde criteria voor autisme in de DSM-5 is dit wel belangrijk. Doel van het onderzoek is tweeledig: 1. Sensorische informatieverwerkingspatronen bij adolescenten en volwassenen met autisme vergelijken met die van leeftijdsgenoten zonder autisme, en 2. Het meten van de sensitiviteit en responsiviteit van de betrokken hulpverleners voor sensorische informatieverwerking. Methode: Het betreft een cross-sectioneel cohortonderzoek waarbij een zelfbeoordelingvragenlijst naar sensorische informatieverwerking wordt afgenomen bij cliënten met autisme vanaf 11 jaar die in ambulante behandeling zijn bij GGZ Dimence. Daarnaast wordt een retrospectieve dossierstudie verricht naar de mate waarin hulpverleners aandacht hebben besteed aan sensorische informatieverwerking. Conclusie: Bijna alle onderzochte adolescenten en volwassenen met autisme (96%) blijkt sensorische informatie anders te verwerken dan leeftijdsgenoten zonder autisme. Zij zoeken vooral minder prikkels op. Het dossieronderzoek wijst uit dat 59% van de hulpverleners sensorische informatieverwerking gedocumenteerd heeft in het intakeverslag, waarbij in 15 % van deze dossiers dit heeft geleid tot een doel in de behandeling.

ReAttach Therapie voor Autisme is een interventie die zich richt op het verbeteren van knelpunten die kunnen optreden bij het verwerken van informatie, emoties en gebeurtenissen. Binnen de brede doelgroep van mensen met autismespectrumstoornissen bestaan grote individuele verschillen m.b.t. neuropsychologisch disfunctioneren (Ben-Sasson A., 2009). Mensen met autisme vertonen onderling sterke overeenkomsten in gedrag op basis waarvan zij gediagnosticeerd worden met een autisme spectrum stoornis. Elk individu met autisme ervaart echter specifieke problemen in het dagelijks functioneren wat maakt dat er op het gebied van begeleiding en behandeling veel behoefte is aan maatwerk (Blijd-Hoogewys, 2008).
ReAttach gaat uit van een multimodale benadering waarbij een aantal belangrijke factoren in het neuropsychologisch functioneren (arousal, sensorische integratie, conceptvorming) een hoofdrol spelen. Praktijkonderzoek naar de behaalde resultaten met ReAttach van collega's die de interventie reeds binnen hun praktijk toepassen wijst erop dat naast een brede range van mensen met autisme ook cliënten met psychotrauma of Niet Aangeboren Hersenletsel baat kunnen hebben bij deze methodiek. Positieve meetresultaten bij een brede doelgroep kunnen er op wijzen dat deze multimodale benadering bij clienten verschillende effecten teweeg kan brengen. Op basis van de eerste onderzoeksresultaten veronderstel ik dat de ReAttach interventie meerdere mogelijkheden biedt tot verbetering van de informatieverwerking. ReAttach is een nieuwe experimentele therapie waarvan de resultaten positief schijnen. Er is echter nog veel onderzoek naar de ins en outs van deze interventie nodig.