Werkboek zelfinzicht bij autisme, door Th ijs van der Rol, Marijn Hindriks, Quirijn Spijker

Omschrijving

Boekbespreking van de NIPA-module Zelfi nzicht bij autisme, die een draaiboek biedt voor een groepsgewijze interventie. Hierin gaan acht tot tien volwassenen met ‘persoonskenmerken die passen bij autisme’ onder leiding van twee trainers in acht tot negen bijeenkomsten in gesprek over hun autisme. De NIPA-module is op een aantal punten ongetwijfeld een verbetering ten opzichte van hoe psycho-educatie tot nu toe vaak door ggz-instellingen werd gegeven, maar kent tegelijkertijd ook zijn beperkingen. De waarde ligt er vooral in dat het trainers die psycho-educatie geven laat zien hoe dit mogelijk is op een gestructureerde manier die beter aansluit bij de vragen van volwassenen met autisme.

SUMMARY
This book review discusses the NIPA module Zelfinzicht bij autisme, which offers a structured manual for a group-based intervention. The program is designed for eight to ten adults with “personal characteristics associated with autism,” who talk about their autism in eight to nine sessions led by two trainers. The NIPA module represents a notable improvement in several respects compared to the way psychoeducation has traditionally been offered by Dutch mental health institutions. However, it also has certain limitations. Its primary value lies in demonstrating to trainers familiar with psychoeducation in autism how to deliver it in a more structured manner – one that better aligns with the questions of adults with autism.

Toen ik in 2016 de diagnose Autisme Spectrum Stoornis (ASS) kreeg was de enige interventie die erop volgde psycho-educatie. Deze had de vorm van een individueel te volgen online module waarin autisme werd uitgelegd aan de hand van drie cognitieve theorieën uit de jaren tachtig (Theory of Mind, Weak Central Coherence, Executive Dysfunction). Er was daarin geen aandacht voor latere theorieën, voor ervaringskennis, voor hoe autisme per persoon verschilt of voor allerlei praktische vragen die ik had na mijn diagnose.

Psycho-educatie is voor veel ggz-instellingen, naast sociale vaardigheidstraining, de enige interventie die direct gericht is op autisme, in plaats van op comorbide problematiek. Om deze interventie te ondersteunen en te verbeteren heeft het NIPA (Netwerk Innovatie & Productontwikkeling Autisme) twee maanden geleden de nieuwe module Zelfinzicht bij autisme uitgebracht. De module is ontwikkeld door een projectgroep bestaande uit ervaringsdeskundigen en professionals en biedt een alternatief voor groepsgewijze ‘psycho-educatie’. De makers vermijden deze term omdat zij zich niet willen richten op eenzijdige kennisoverdracht van professional naar cliënt, maar op zelfontdekking en zelfonderzoek. In wat volgt beschrijf ik de module en bespreek ik in welke opzichten het een verbetering betreft (want dat is het zeker) en welke beperkingen het nog kent.